1 Makkabeeërs 06
01Op zien tocht deur pervinzies in t oosten heurde keunenk Antiochus dat ter in Perzië n stad lag, Elymaïs, dij vernuimd was om zien riekdom aan zulver en gold.
02Tempel van dij stad zol haile riek wezen: aalmoal golden helms, schilden en woapens, dij doar achterloaten wazzen deur Filippus zien zeun, keunenk Alexander, n Macedoniër, Grieken heur eerste keunenk.
03Antiochus perbaaierde stad in te nemen en te plundern, mor kreeg dat nait veurnkander. Inwoners haren van zien veurnemen heurd
04en verweerden zok op kroag òf. Hai mos wieken. Haildaal sneu ging e weerom noar Babylon.
05Hai was nog in Perzië dou ain hom melden kwam dat legers dij noar Judea goan wazzen op vlucht jagd wazzen.
06En dat alderdeegs Lysias, dij der mit n dik leger hèngoan was, versloagen was en dat vijand zok verstaarken kind haar mit woapens, oorlogstuug en aal t goud dat ze van legers dij versloagen wazzen, roofd haren.
07Der wer hom ook verteld dat vijand verwoestende ofgriezen op t altoar dij e in Jeruzalem oprichten loaten haar, deelhoald haar, dat muren om t haailegdom tou weer opbaauwd wazzen en ook ain van zien steden, Bet-Sur.
08Dou keunenk dat aalmoal heurde, was e der zo glad mit aan dat e op bèr kroop. Zaik van ellèn was e, omdat niks lopen wol zo as hai dat wold haar.
09Doagen achternkander lag e op bèr, haildaal gain hoop meer. Op t lest begreep e dat zien tied ter heer was.
10 Hai raip ale lu bie zok dij e vertraauwde en zee tegen heur: "Ik krieg gain wenk meer in ogen, zo'n verdrait heb k.
11 Ik blief mie mor ofvroagen woarom ik in dizze poul van ellèn te laande kommen bin. Dou ik macht in handen haar, heb k ja altied gelieke mild west en moggen ze mie geern lieden.
12 Mor nou kommen aal dij minne doaden dij k in Jeruzalem begoan heb, mie weer in t zin: ik heb aal t gold en zulver oet stad roofd en zunder dat ter reden tou was, odders geven inwoners van Judea oet te reuden.
13 Ik besef nou dat mien wandoaden mie in dizze ellèn stört hebben, van dij gevolgen dat ik nou van verdrait en ellèn staarven mout op vremde grond."
14 Hai luit Filippus kommen, ain dij e vertraauwde, en stelde hom aan over zien haile riek.
15 Hai dee hom zien keunenklieke heufdbaand, zien mantel en zien ring, en druig hom op zien zeun Antiochus groot te brengen en kloar te moaken veur t keunenkschop.
16 Keunenk Antiochus kwam oet tied in Perzië, in t joar 149.
17 Dou Lysias vernam dat keunenk t ter tou doan haar, wees hai keunenk zien zeun, minderjoarege Antiochus, dij e zulm grootbrocht haar, as troonopvolger aan. Hai gaf hom noam Eupator.
18 Bezetters van börg haren omgeven van t haailegdom nog aaldeur in heur macht. Ze bezörgden Isrelieten aans niks as ellèn en ze werden n vaast steunpunt veur haaidens.
19 Judas besloot heur op te roemen en raip t haile volk bie nkander om börg te belegern.
20 t Volk verzoamelde zok en in t joar 150 belegerden ze börg mit behulp van schaittuug en störmtoorns.
21 n Stokkewat manlu kregen t veurnkander om mit n poar ofvalege Isrelieten oet belegerde börg oet te pieken.
22 Ze gingen noar keunenk tou en zeden: "Wanneer zel ie ons nou ais recht verschavven en dij t mit ons holden hebben, vreken?
23 Wie hebben joen voader geern daind, leefd volgens zien veurschriften en doan wat e zee.
24 Benoam doarom hebben ons volksgenoten börg ja juust belegerd en zok van ons ofkeerd. Dij ze mor griepen konden, hebben ze ombrocht en aal ons hebben en holden hebben ze roofd.
25 En nait bloots ons hebben ze aanvalen, mor ook ale kontrainen in de buurt.
26 Vandoag binnen ze oetrukt om börg in Jeruzalem in te nemen. t Haailegdom in Bet-Sur hebben ze al verstaarkt.
27 As ie nait hail gaauw tegen heur in t geweer kommen, zel ie nait veurkommen kinnen dat ze nog slimmer dingen doun."
28 Dou keunenk dat heurde, wer e roazend. Hai luit ale lu dij e vertraauwde aantreden, aanvoerders van t voutvolk en aal peervolk.
29 Tou aander keunenkrieken oet en van aailanden òf kwammen ook nog huurlegers.
30 Mit nkander bestonden zien troepen oet honderddoezend man voutvolk, twinnegdoezend man peervolk en twijendatteg kriegsolifanten.
31 Ze trokken deur Idumea en belegerden Bet-Sur. t Gevecht duurde doagen laank. Ze brochten störmtoorns in stellen, mor lu dij belegerd werden, broken oet, stoken ze in brand en vochten zo haard as ze konden.
32 Dou trok Judas vot bie börg vandoan en legerde zok bie Bet-Zacharia, tegen t legerkaamp van keunenk over.
33 Aanderdoagsmörgens luit keunenk zien leger gaauw noar Bet-Zacharia oprukken. Doar stelden zok de legers op, aal bloazend op trompetten.
34 Ze huilen olifanten sap van droeven en moerbijen veur om heur aan te hizzen.
35 Olifanten werden over plougen verdaild en elke olifant kreeg doezend man bie zok mit harnazzen aan en bronzen helms op kop. Bie elk baist werden ook nog viefhonderd veerdege ruters opsteld.
36 Woar olifant ook ston of hèn ging, ruters deden gain stap bie hom vandoan.
37 Op elke olifant was mit raimen n holten schaittoorn vastzet, doar van oet deden vaaier man mit aan t gevecht. Baisten werden mend deur Indiërs.
38 Aander ruters stelde keunenk links en rechts op aan baaide ziedkanten van t leger om tegenstanders in toeze te brengen en om aigen slagordes te dekken.
39 Dou zun op golden en bronzen schilden scheen, schitterden en glaansden baargen of wazzen t brandende fakkels.
40 n Paart van keunenk zien leger verspraaidde zok hoog in baargen, n aander dail wat leger. Vastberoaden en in goie odder rukten ze op.
41 Elkenain dij t donzen van aal dij oprukkende soldoaten en t klettern van heur woapens heurde, sluig schrik om t haart, zo groot en staark was dat leger.
42 Judas begunde mit zien leger aan te valen. Zèshonderd soldoaten van keunenk sneuvelden.
43 Eleazar Avaran zag dat ain van olifanten paanserd was mit t keunenkliek harnas en dat t baist ook groder was as aal aandern. Doar kon keunenk wel ais op zitten, dochde hai.
44 Hai zette zien levent op t spul om zien volk te redden en zulm noam te kriegen.
45 Onverschrokken vloog e op olifant òf dij middenmaank slagorde ston, ondertussen doodklappen oetdailend, zodat vijand aan baaide kanten veur hom wieken mos.
46 Hai dook onder olifant en stook hom van ondern òf dood. t Baist vuil op grond, boven op hom, en vermorzelde hom.
47 Mor dou Jeuden zagen hou staark of t leger van keunenk was en hou vlog of ze meneuvels moaken konden, trokken ze zok terog.
48 Keunenk rukte mit n paart van zien leger op noar Jeruzalem om Jeuden vannijs aan te valen. Hai trok noar Judea en legerde zok bie Sionsbaarg.
49 Omdat inwoners van Bet-Sur, omreden t was n sabbatsjoar, gain eterij meer haren om n beleg nog laanger volholden te kinnen, trokken ze oet stad vandoan en sloot keunenk vree mit heur.
50 Keunenk nam Bet-Sur in en luit n ofdailen van t leger achter om stad te bezetten.
51 Doarnoa belegerde hai doagen achternkander t haailegdom mit störmtoorns en aander woapentuug dat e doar in stellen brocht haar: vlammenwaarpers, stelloazies om stainen mit te gooien, kaddepuls en slingers.
52 Jeuden muiken zulm ook oorlogstuug om zok te verweren. Doagen achternkander wazzen ze aan t vechten.
53 Eterij was ter nait meer in opslagploatsen, want t was t zeuvende joar, en wat of ter aan veurroad nog was, was deur Jeuden opeten dij oet handen van volken om heur tou red en noar Jeruzalem toubrocht wazzen.
54 Der wazzen in t haailegdom op t lest nog mor n stokkewat manlu over, want honger haar mainsten noar heur aigen loug tou dreven.
55 Dou heurde Lysias dat Filippus, dij keunenk Antiochus stoef veur zien dood aansteld haar om zien zeun Antiochus veur t keunenkschop kloar te moaken,
56 weeromkommen was oet Perzië en Medië. Hai haar legers dij mit keunenk optrokken wazzen mit weeromnomen en perbaaierde nou macht in handen te kriegen.
57 Votdoalek gaf Lysias odders veur oftocht. Hai zee tegen keunenk, legeraanvoerders en manschoppen: "Wie worden aal doag minder staark, der is mor n beetje eten meer en ploats dij wie perbaaiern in te nemen is verstaarkt. Ons plicht in t keunenkriek ropt.
58 Loat we doarom om n woapenstilstand vroagen en vree sloeten mit dizze mensken en heur haile volk.
59 Loat we heur t recht geven om net zo as eertieds volgens heur veurschriften te leven. Benoam ja omdat wie dij veurschriften ofschavven wollen, binnen zai zo grammiedeg worden en in opstand kommen."
60 Dat leek keunenk en legeraanvoerders goud tou. Dat hai stuurde bodes noar Jeuden tou om vree mit heur te sloeten. Heur aanbod wer deur Jeuden aannomen.
61 Keunenk en legeraanvoerders deden der n aid op en doarop trokken lu dij börg belegerden, vot.
62 Dou keunenk zien intocht huil op Sionsbaarg en zag hou swoar of dij verstaarkt was, brook e aid dij e sworen haar en gaf e odders om ringmuur deel te hoalen.
63 Doarnoa trok e in ale hoast vot en keerde weerom noar Antiochië. Doar haar Filippus macht in handen kregen. Hai vocht mit hom en nam stad in.
|
